PROBIOTIC VÀ GIẢM CÂN

Câu hỏi:

Không có gì ngạc nhiên, có rất nhiều quan tâm trong việc sử dụng hệ vi sinh vật đường ruột để tạo điều kiện cho việc giảm cân. Vậy probiotic đóng vai trò như thế nào?

Phản hồi từ Dược sĩ Philip J. Gregory,

Phó Giáo sư, Thực hành Dược, Trung tâm Thông tin Thuốc & Thực hành dựa trên bằng chứng, Đại học Creighton, Omaha, Nebraska.

Vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột đối với sức khỏe và bệnh tật là một trong những chủ đề nóng nhất trong nghiên cứu y học. Một số người đã gọi hệ vi sinh vật đường ruột là “cơ quan ẩn” phản ánh vai trò quan trọng của nó trong nhiều chức năng của cơ thể.

Một lĩnh vực đang được quan tâm là vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột trong việc giảm cân và béo phì. Hệ thực vật đường ruột dường như đóng một vai trò quan trọng trong việc trao đổi chất, với một chỉ số là chế độ ăn uống ảnh hưởng đáng kể đến thành phần của ruột. Ví dụ, chế độ ăn đa dạng hoặc phức tạp hơn dẫn đến hệ vi sinh vật đa dạng hơn.

Đáng chú ý, hệ sinh vật đường ruột khác nhau giữa người gầy và người béo phì, với người béo phì có xu hướng vi sinh vật đường ruột ít đa dạng hơn. Tỷ lệ vi sinh vật ruột Firrmicutes và Bacteroidetes cũng thay đổi ở người béo phì. Cụ thể Firmicutes tăng trong khi Bacteroidetes giảm.

Những thay đổi trong hệ vi sinh vật ruột ở những người béo phì cũng có thể có tác động đến chức năng ruột và các quá trình trao đổi chất, chẳng hạn như hấp thu hoặc sử dụng năng lượng. Trên thực tế, một số nghiên cứu cho thấy hệ sinh vật ở béo phì có khả năng hấp thu năng lượng tăng lên. Một nghiên cứu khác cho thấy những thay đổi về hệ vi sinh vật của người béo phì có liên quan đến những hậu quả bất lợi như tăng mỡ trong cơ thể, phá vỡ biểu mô ruột, nhiễm khuẩn gây bệnh, kháng insulin, phân giải lipid và viêm.

Không có gì đáng ngạc nhiên đã có rất nhiều quan tâm trong việc điều chỉnh hệ vi sinh vật đường ruột để giúp tạo điều kiện giảm cân hoặc giảm béo.

Một nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng các chế phẩm sinh học có thể tác động đến cân nặng. Một số chế phẩm sinh học có liên quan đến tăng cân và giảm cân. Một số nghiên cứu lâm sàng sơ bộ đã bắt đầu đánh giá tác động của việc bổ sung men vi sinh và thực phẩm lên các biện pháp cân nặng và mỡ của cơ thể người; tuy nhiên hầu hết các giới hạn bởi số lượng mẫu nhỏ và thời gian điều trị ngắn. Kết quả nghiên cứu cá nhân phần lớn không nhất quán.

Một phân tích tổng hợp của Park và Bae đã xác định 9 nghiên cứu ngẫu nhiên lâm sàng có kể soát đánh giá tác động của men vi sinh lên cân nặng và kết quả mỡ cơ thể ở bệnh nhân tăng cân. Tất cả các nghiên cứu này đã đánh giá các sản phẩm chế phẩm sinh học (bao gồm cả chất bổ sung và thực phẩm cung cấp các loài Lactobacilus. Tuy nhiên, chỉ có 4 nghiên cứu cung cấp đầy đủ dữ liệu được đưa vào phân tích tổng hợp. Hiệu quả tổng thể của phân tích này cho thấy không có tác động đáng kể dến trọng lượng cơ thể, chỉ số khối cơ thể (BMI) hoặc các biện pháp mỡ cơ thể.

Trong khi phân tích trước đây tập trung vào người trưởng thành thừa cân và béo phì, Dror và đồng nghiệp đã tiến hành phân tích tổng hợp toàn diện hơn các thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát, đánh giá người lớn và trẻ em gầy, cân nặng bình thường hoặc béo phì ở mức cơ bản. Phân tích này bao gồm 14 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng ở người trưởng thành và phát hiện ra rằng các biện pháp can thiệp bằng men vi sinh mang lại những thay đổi đáng kể trong kết quả liên quan đến cân nặng. Các kết quả, được báo cáo là chênh lệch trung bình tiêu chuẩn (SMB) với khoảng tin cậy 95%, cho thấy hiệu quả điều trị trung bình là giảm cân ở người trưởng thành (SMD -0,54 [-0,83, -0,25]). Trong một tập hợp con gồm 08 nghiên cứu, trong đó báo cáo kết quả BMI liên tục, một sự khác biệt trung bình tuyệt đối đã được tính toán và xác định là - 0,43 (- 0,54, - 0,33). Đáng chú ý, một phân tích các nghiên cứu đánh giá men vi sinh ở trẻ em cho thấy tác dụng ngược: Cân nặng đã tăng đáng kể, với mức SMD là 0,2 (0,04 - 0,36), cho thấy hiệu quả điều trị nhỏ. Phần lớn các nghiên cứu bao gồm đánh giá bệnh nhân thừa cân hoặc béo phì.

Một loạt các sản phẩm chế phẩm sinh học khác nhau đã được sử dụng trong các nghiên cứu này, không có sản phẩm nào được đánh giá trong hơn một thử nghiệm. Chín nghiên cứu đã đánh giá một sản phẩm làm từ sữa (ví dụ, sữa chua, sữa, phô mai) có chứa một loại vi khuẩn có lợi và năm nghiên cứu đã đánh giá một sản phẩm bổ sung. Các loại Probiotic bao gồm Lactobacillus acidophilus, L casei, L plantarum, L gasseri, L rhamnosus, .bulgaricus, Bifidobacterium Newbornis, B lactis, B longum, B breve, Streptococcus thermophilus, và Saccharomyces cerevisiae. Hầu hết các nghiên cứu đã sử dụng các sản phẩm cung cấp nhiều loài vi khuẩn có lợi, chỉ có 06 thử nghiệm sử dụng một loài vi khuẩn có lợi. Do các sản phẩm và chế phẩm sinh học khác nhau được đánh giá, rất khó để khái quát những phát hiện này với chế phẩm sinh học.

Một thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát gần đây, không bao gồm trong phân tích tổng hợp được mô tả ở trên, đã đánh giá việc sử dụng một chế phẩm sinh học dạng bột, 2 g hai lần mỗi ngày, cung cấp L curvatus và L plantarum, ở những bệnh nhân thừa cân. Sau 12 tuần điều trị, những bệnh nhân sử dụng men vi sinh đã giảm đáng kể (nhưng thấp) trọng lượng, BMI và khối lượng chất béo. Cân nặng giảm trung bình khoảng 0,6 kg.

Tại thời điểm này, rõ ràng là hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò trong một loạt các quá trình sinh lý và cũng có thể ảnh hưởng đến trọng lượng cơ thể và chất béo. Tuy nhiên, câu hỏi vẫn còn là liệu việc sử dụng một sản phẩm có chứa vi khuẩn có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật theo cách gây ra những thay đổi nhân trắc học mong muốn hay không. Mặc dù một số bằng chứng cho thấy tác động khiêm tốn tổng thể về cân nặng, nhưng nó dựa trên dữ liệu sơ bộ sử dụng hỗn hợp không đồng nhất của các loài sinh học. Dữ liệu chất lượng cao hơn liên quan đến dân số bệnh nhân lớn hơn và thời gian điều trị dài hơn là cần thiết để hiểu rõ hơn về chế phẩm sinh học cụ thể nào có thể có lợi và ai có thể hưởng lợi từ chúng.

Tài liệu tham khảo:

Probiotics and Weight Loss