CẢNH GIÁC BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM CỦA VIÊM XOANG

Viêm xoang là nỗi ám ảnh của nhiều người và đang không ngừng gia tăng, nhất là ở các thành phố lớn do tác động của khí hậu, môi trường ô nhiễm...

Trong số đó, có tới 85% người bệnh gặp biến chứng nhiễm trùng ổ mắt ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Viêm xoang là bệnh lý hay gặp ở nước ta, chiếm khoảng hơn 30% dân số và đang có xu hướng ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Bệnh tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng ngay khi mới mắc nhưng nếu kéo dài, không được chữa trị đúng cách bệnh có thể gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là vùng mắt.

Viêm xoang do đâu?

Xoang có thể bị bệnh bởi cơ chế dị ứng nên được gọi là viêm xoang dị ứng. Viêm xoang  dị ứng phụ thuộc vào các loại dị nguyên (kháng nguyên) xâm nhập trong xoang, đặc biệt là các loại dị nguyên mang tính chất dị ứng mạnh và rất lạ đối với cơ thể (phấn hoa, lông chó, mèo, bọ, mạt, ve, bụi bẩn) từ môi trường sống hàng ngày và gặp phải cơ thể có cơ địa dị ứng thì bệnh sẽ xuất hiện sớm hơn, nặng hơn. Một số trường hợp do sử dụng thuốc xịt thông mũi quá nhiều hoặc hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ viêm xoang. Viêm xoang dị ứng ít khi có sốt trừ khi có bội nhiễm vi sinh vật.

Viêm xoang nếu không được chữa trị đúng cách có thể gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là vùng mắt.

Người bị polyp mũi, vẹo vách ngăn mũi hoặc viêm VA sẽ cản trở dẫn lưu xoang cũng dễ viêm xoang.Viêm xoang có thể là do nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, virut hoặc ký sinh trùng) thì được gọi là viêm xoang  nhiễm trùng. Viêm xoang nhiễm trùng thường có sốt nhẹ, nhưng đôi khi có sốt cao, rét run, đau nhức đầu, kèm theo viêm một số bộ phận thuộc đường hô hấp khác như: mũi, họng, amidan và có thể viêm tai. Ngoài ra, có nhiều tác nhân khác gây viêm xoang  như: thay đổi về nhiệt độ hay áp suất không khí (khi đi máy bay hoặc lặn dưới biển). Viêm xoang có thể là cấp tính, có thể là mạn tính. Nếu để viêm xoang mạn tính thì việc điều trị sẽ gặp không ít khó khăn và cũng có nhiều nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm.

Những biến chứng

Khi bị viêm xoang cấp nếu không điều trị dứt điểm, sớm thì rất có nguy cơ gây viêm xoang mạn tính và gây biến chứng. Khi xảy ra biến chứng, bệnh thường rất nặng, có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.  Biến chứng do viêm xoang hay gặp nhất là nhiễm trùng ổ mắt chiếm tỉ lệ rất cao (85%), trong đó có khoảng 10% sẽ bị mù mắt. Nguyên nhân chủ yếu là do viêm xoang sàng, một số ít là viêm xoang hàm, với xoang trán thì ít gặp hơn. Quá trình viêm nhiễm lan tỏa hoặc theo đường mạch máu từ xoang qua hốc mắt gây nên các biến chứng tại mắt.

Bên cạnh đó có thể bị viêm mô liên kết quanh mắt. Biến chứng này thường gặp trong các trường hợp viêm xoang cấp tính. Bệnh nhân đau nhức mắt dữ dội, đau xuyên lên đỉnh đầu. Mi mắt sưng phù do tụ mủ trong hốc mắt. Biến chứng của viêm xoang đối với mắt còn có thể gây nên viêm dây thần kinh thị giác do viêm xoang sàng hoặc xoang bướm.

Ngoài ra, viêm xoang còn có thể gây viêm, áp-xe mi mắt, túi lệ. Viêm xoang cũng có thể đưa đến viêm màng não, tụ mủ dưới màng cứng, áp-xe ngoài màng cứng, viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang và áp-xe não. Đây là các biến chứng về màng não tuy ít gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong. Các dấu hiệu thường gặp là hội chứng nhiễm trùng, nhiễm độc nặng biểu hiện tăng áp lực nội sọ (sốt cao, nhức đầu, sợ ánh sáng, tinh thần trì trệ, buồn nôn, cổ cứng). Tuy vậy, đôi khi triệu chứng không điển hình mà rất lu mờ nếu tổn thương chỉ ở thùy trán (thay đổi nhân cách chút ít)...

Nguyên tắc điều trị và phòng biến chứng

Nguyên tắc điều trị viêm xoang là làm cho xoang dẫn lưu tốt, kiểm soát hoặc loại trừ nguồn gốc của tình trạng viêm để làm giảm cơn đau. Khi nghi ngờ bị viêm xoang cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, nên khám tại chuyên khoa tai, mũi, họng.

Tránh khói thuốc lá và không khí ô nhiễm: Khói thuốc lá, khói, bụi, các chất hóa học đều là những yếu tố kích thích có hại cho chức năng lông chuyển của mũi xoang. Nên có khẩu trang khi làm việc trong môi trường ô nhiễm. Nếu gia đình có người mắc bệnh viêm xoang, đặc biệt là trẻ em, thì người lớn khi hút thuốc nên ra khỏi phòng của trẻ. Người có thói quen hút thuốc nếu bị viêm xoang tốt nhất nên bỏ hẳn hút thuốc. Ngoài ra bệnh nhân cần điều trị tốt các ổ viêm nhiễm ở mũi họng, răng miệng, điều trị tốt các bệnh viêm đường hô hấp, hội chứng GERD.

Nâng cao thể trạng, tăng cường sức chống đỡ của niêm mạc mũi xoang bằng cách làm việc và nghỉ ngơi điều độ, tập thể dục thường xuyên: Sự điều tiết các hoạt động làm việc và thể dục đúng mực giúp hệ miễn dịch cơ thể mạnh mẽ, các cơ quan hoạt động điều hòa, cơ thể khỏe mạnh về mọi mặt, trong đó có sự hoạt động của mũi xoang. Tiêm phòng cúm hằng năm làm giảm đáng kể số lần bị bệnh, do vậy được xem là biện pháp rất có hiệu quả trong phòng ngừa viêm mũi xoang. Rửa tay sạch nhiều lần trong ngày có vai trò cực kỳ quan trọng trong phòng ngừa viêm mũi xoang, đặc biệt ở trẻ em. Cần uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây và rau xanh giúp làm loãng niêm dịch nên sự dẫn lưu của mũi xoang tốt hơn, tránh sự ứ đọng bụi bẩn và vi khuẩn. Trái cây và rau xanh cung cấp cho cơ thể nhiều chất chống ôxy hóa và vitamin, giúp hệ miễn dịch của cơ thể mạnh hơn trong phòng chống nhiễm khuẩn.

BS. Nguyễn Thị Mai

Theo nguồn báo Sức khỏe & Đời sống